Trung Quốc: đình chỉ dự án đường sắt cao tốc

Tàu lửa cao tốc Trung Quốc tại nhà ga Trùng Khánh. Ảnh WSJ

Trung Quốc vừa ra lệnh dừng xây dựng một tuyến đường sắt cao tốc do vi phạm luật môi trường và đây là dự án đường sắt cao tốc thứ hai bị đình chỉ trong vòng hai tháng qua.  

Hôm thứ Tư 18-5, bộ Bảo vệ môi trường Trung Quốc thông báo, ban quản lý dự án đường sắt cao tốc Thiên Tân – Tần hoàng đảo (Tianjin-Qinhuangdao) đã không nộp tài liệu (bắt buộc) về tác động môi trường của dự án sau khi thay đổi địa điểm xây dựng tuyến đường và điều đó có nghĩa là dự án bị đình chỉ.  

Hồi tháng 4, bộ này cũng đã ra lệnh ngừng hoạt động một tuyến đường sắt cao tốc đã xây dựng xong, nối Thanh Đảo và Tế Nam, thành phố tỉnh lỵ của tình Sơn Đông, cũng vì lý do dự án này đã không nộp báo cáo đánh giá tác động môi trường.  

Những biện pháp cứng rắn này cho thấy Trung Quốc ngày càng nghiêm khắc hơn với các dự án đường sắt cao tốc, vốn nhiều tai tiếng về tham nhũng và nợ nần chồng chất.  

Mạng đường sắt cao tốc Trung Quốc, được khởi công 7 năm về trước, dự kiến hoàn thành vào năm 2020 với tổng vốn đầu tư khoảng 300 tỉ đô la Mỹ, dài 16.000 ki-lô-mét, nối nhiều thành phố, được nhiều nước coi là mẫu mực của hệ thống đường sắt hiện đại.  

Tuy nhiên, mối lo về an toàn, nợ nần và tham nhũng làm người dân không ủng hộ dự án khổng lồ này. Hồi tháng 2-2011, bộ trưởng bộ Đường sắt Lưu Chí Quân (Liu Zhijun) bị cách chức và đang bị điều tra về tội tham nhũng. Hãng tin Tân hoa xã cho biết, chỉ riêng dự án xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc Kinh-Thượng Hải đã có khoảng 28,5 triệu đô la Mỹ bị ăn cắp.  

Người kế nhiệm ông Liu, bộ trưởng bộ Đường sắt Trung Quốc hiện thời, ông Thịnh Quang Tổ (Sheng Guangzu), cố gắng xoa dịu sự phẫn nộ của người dân bằng cam kết sẽ giảm giá vé tàu cao tốc từ ngày 1-7 tới, đồng thời giảm tốc độ chạy tàu từ 350km/giờ xuống 300km/giờ để tăng tính an toàn. Giá vé tàu cao tốc hiện thời ở Trung Quốc cao gấp đôi vé tàu thường và nhiều đoàn tàu cao tốc phải chạy với đa số ghế trống vì không có hành khách.  

Năm nay Chính phủ Trung Quốc bố trí 700 tỉ nhân dân tệ (108 tỉ đô la Mỹ) cho các dự án đường sắt cao tốc nhưng các nhà phân tích dự báo, năm tới số vốn đầu tư này sẽ giảm đi khoảng 100 tỉ nhân dân tệ do chính sách thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát của nước này và cũng có thể do tham nhũng và nợ nần.  

Về nợ nần, một quan chức bộ Đường sắt cho biết, đến hết quý 1 vừa qua, các dự án đường sắt cao tốc đã vay nợ khoảng 2.000 tỉ nhân dân tệ, tương đương 58% tổng tài sản của bộ này. Nhưng theo giáo sư Triệu Kiện (Zhao Jian), chuyên gia của Đại học Giao thông Bắc Kinh, vấn đề đáng lo chưa phải là nợ lớn mà là hiệu quả kinh tế. “Doanh thu của đường sắt cao tốc dựa chủ yếu vào tiền bán vé, nhưng với lượng hành khách ít ỏi như thế này, khả năng thu hồi vốn và trả nợ là rất bấp bênh”, ông Triệu nói.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn // WSJ)